Waar soms wel 30 kinderen, dag in dag uit, met elkaar in een beperkte ruimte verblijven, ontstaat er natuurlijk wel eens een ruzie. Voor een ouder kan het dan lastig zijn om in te schatten wat er nu precies aan de hand is en hoe je je kind het best kan helpen. In dit artikel lees je over de meest voorkomende oorzaken van ruzie in de klas.
Eén van mijn helderste kinderherinneringen, is aan een vervelende gebeurtenis, tijdens mijn eerste jaar in de kleuterklas. Ik was een heel verlegen en rustig meisje, en had een hekel aan geschreeuw en herrie. Ik wilde niemand tot last zijn en wilde zeker niet dat er iemand boos op me was. Daarom deed ik altijd ontzettend mijn best om het 'goed' te doen. Nadat ik thuis op televisie een circusvoorstelling had gezien, waarbij ikzelf heel veel plezier had gehad om de clowns, besloot ik op een dag om mijn klasgenoten en vooral ook mijn juf te verrassen. Ik wilde één van die leuke grapjes van de clowns zelf uithalen in de klas. In mijn fantasie zou iedereen hartelijk moeten lachen en de juf zou zeker onder de indruk zijn van hoe goed ik mijn best deed om het gezellig te maken in de klas.
Helaas... het grapje dat ik gezien had bestond eruit dat de ene clown, steeds als de andere clown op een stoel wilde gaan zitten, de stoel onder hem vandaan trok. De clown viel daardoor steeds met veel bombarie op de zijn billen, maar daarna stond hij altijd weer vrolijk op, om weer opnieuw te proberen op de stoel te gaan zitten. In de werkelijkheid van mijn kleuterklas pakte het grapje echter heel anders uit. Het arme meisje onder wie ik de stoel vandaan trok kwam met haar hoofd tegen een punt van een kast terecht. Ze had een gat in haar hoofd en haar moeder moest gebeld worden om haar mee te nemen naar de dokter. Niemand in de klas moest lachen om mijn grap en ook mijn juf was allerminst gecharmeerd. Ik herinner me nog hoe boos en hoe teleurgesteld ze was. Ik heb wel voor eens en altijd afgeleerd om zulke grapjes uit te halen.
Kinderen op de basisschool moeten nog ontzettend veel leren. Ze hebben nog weinig levenservaring en hun hersenen zijn nog volop in ontwikkeling. Ze zijn sterk op zichzelf gericht en kunnen zich nog niet zo goed verplaatsen in een ander. Vaak hebben ze hun lichaam nog niet helemaal onder controle. En ze hebben nog geen geweten, tenminste niet op de manier dat volwassenen dat hebben. Hun oordeel over wat goed is en wat fout, hangt af van wat de volwassenen in hun omgeving belonen of afstraffen.
Al die dingen bij elkaar maken dat er makkelijk een misverstand of conflict kan ontstaan. Kinderen hebben dan de hulp van volwassenen nodig om hen te helpen de situatie te begrijpen en deze conflicten weer op te lossen.
Welke vormen van misverstanden en conflicten komen er nu voor in een klas? Zonder te pretenderen volledig te zijn, volgt hieronder een opsomming, zodat je je een beeld kan vormen van wat je kind zou kunnen bedoelen als hij of zij thuiskomt met een verhaal over een ruzie.
Ja maar...hij begon!
Stel....Je rent heerlijk over het schoolplein, achter een bal aan, bij een tikspel of gewoon zomaar, omdat rennen zo lekker is. Je armen en benen zwieren alle kanten op. Opeens,uit het niets, geeft iemand je een klap. "Wat?", denk je, "hier, een klap terug! " En voor je het weet sta je allebei aan de juf uit te leggen, dat jij niet begonnen bent, maar dat het toch zeker weten die ander was die de eerste klap uitdeelde. Om er dan achter te komen dat je, zonder dat je het zelf gemerkt had, al rennend met een arm tegen dat andere kind gebotst was, die daarom dacht dat jij hem een klap gaf.
Dit soort situaties zijn vooral in de onderbouw vaak aanleiding voor een conflict. Maar ook bij oudere kinderen komt het voor. In alle situaties waar veel kinderen in een kleine ruimte met elkaar samen moeten zijn loop je het risico op een botsing. Wat de kinderen moeten leren, is rekening te houden met elkaar.
Hij doet gewoon irritant......
Je bent rustig aan het werk en je probeert je te concentreren op een moeilijke som. Dat lukt alleen niet zo goed, want één van je klasgenoten staat naast je tafel en dat werkt je behoorlijk op je zenuwen. Je steekt dus je vinger op om aan de juf te vertellen dat je klasgenoot ontzettend irritant doet.
Dan blijkt dat je klasgenoot helemaal niet met jou bezig is. Hij staat daar om zijn schrift uit de schriftenla te pakken, en dat duurt wat langer omdat hij zijn schrift niet zo snel kan vinden.
Zoals ik al vertelde zijn kinderen nog vooral op zichzelf gericht en is hun empatisch vermogen in ontwikkeling. Ook zijn kinderen verschillend in hoeveel rust ze om zich heen willen als zij aan het werk zijn.
Ook in dit geval moeten de kinderen leren rekening te houden met elkaar. En voor dat ene kind dat veel behoefte heeft aan rust is een ander plekje in het lokaal natuurlijk ook een oplossing.
Ik had het het eerst!
Kinderen komen met allerlei verwachtingen naar de basisschool. Ze weten dat wij, de volwassenen, graag willen dat zij hun best doen. Dat doen ze dan ook graag voor ons. Dus als er geknutseld moet worden zorg je als kind natuurlijk dat je er als de kippen bij bent om te zorgen dat jij de goede spulletjes hebt. De fijnste schaar, het volste lijmpotje en de mooiste stukken papier. En die zet je allemaal bij jou op het tafeltje zodat je ze meteen kan pakken als je ze nodig hebt. Want zo kan jij het mooiste plakwerkje maken. Je voelt waarschijnlijk al aankomen dat er ook andere kinderen in de klas zitten de ook graag een heel mooi werkje willen maken. En daarvoor ook heel graag die allerfijnste schaar zouden willen gebruiken...
Het is lastig voor kinderen om de balans te vinden tussen steeds horen dat het belangrijk is om het goed te doen, maar niet steeds een ander mogen verbeteren die duidelijk iets verkeerd zegt of doet. Om het evenwicht te vinden tussen samen delen en goed voor jezelf zorgen. Aan de ene kant elkaar te helpen en aan de andere kant te zorgen dat je je eigen werk afkrijgt.
Ik herinner me een gesprek met de juf van mijn zoontje toen hij in groep 3 zat. Hij wilde zijn buitenspeelgoed niet met de andere kinderen delen en was daar heel fel in. Bij navraag bij mijn zoon bleek, dat de juf ook had gezegd dat de kinderen zuinig moesten zijn op het speelgoed van school. Als zij iets uit de schuur pakten moesten ze het ook zelf weer netjes terugzetten in de schuur.
Het conflict tussen de specifieke regel: " pas op de spullen die je geleend hebt" en de algemene sociale norm: "samen spelen, samen delen" , was voor mijn zoon op dat moment nog veel te moeilijk om flexibel toe te passen. En zo zadelen we kinderen eigenlijk op met allerlei conflicterende regels, geboden en verwachtingen. Waar ruzies uit kunnen ontstaan, ook als iedereen het eigenlijk gewoon goed bedoelt.
Pesten
Als de bedoelingen niet meer goed zijn dan komen we op het terrein van het pesten. Pesten heeft als specifieke bedoeling de ander kwaad te doen. Dat kan éénmalig zijn, maar sommige kinderen en volwassenen kunnen jarenlang slachtoffer zijn in een pestsituatie.
Pesten komt voor in vele vormen, onder alle leeftijden en in alle lagen van de bevolking. De slachtoffers houden er vaak hun leven lang last van. Ook de daders ondervinden vaak op latere leeftijd negatieve gevolgen.
Pesten is zo'n ingewikkeld probleem dat ik dat niet nog even kan bespreken in de laatste alinea van dit artikel. Daar wil ik binnenkort graag meerdere blogs aan besteden. Wil je nu gelijk meer lezen over dit onderwerp dan kan ik je het boek "alles over pesten", van Mieke van Stigt aanbevelen. Zij heeft een heel indringend en heel volledig boek over het onderwerp geschreven.
Soms blijft het nog een hele klus om precies boven water te krijgen wat er nu echt gebeurd is als er een conflict is ontstaan tussen kinderen. Wat het extra lastig maakt, is dat zeker jonge kinderen nog moeite kunnen hebben om een logisch verhaal te vertellen. Ik heb ooit een uur met een meisje gepraat over haar verdwenen springtouw. Aan haar hele verhaal was echter zogezegd geen touw vast te knopen, ze kon het me gewoon nog niet goed duidelijk maken. En waar haar springtouw gebleven is en wie het nu gepakt heeft? Ik zal er wel nooit achter komen, ben ik bang.
Reactie plaatsen
Reacties